Teknik analiz için en önemli konuların başında gelen işlem hacminin ne olduğunu ve nasıl kullanıldığını inceleyelim.
İşlem Hacmi Nedir?
İşlem hacmi; analizi yapılan yatırım ürününün, analiz edildiği zaman dilimindeki alım – satım işlemlerinin parasal değeridir. İşlem hacminin artması o ürüne olan ilginin arttığını gösterirken, işlem hacminin azalması ise o ürüne olan ilginin azaldığını göstermektedir. Bu nedenle birçok yatırımcı, yatırım yapmadan önce veya long – short işlem açmadan önce işlem hacmini kontrol etmektedir (bknz: Long İşlem Nedir? Nasıl Long İşlem Açılır? – Short İşlem Nedir? Nasıl Short İşlem Açılır?).
İşlem Hacmi Nasıl Yorumlanır?
Alış hacmi ve satış hacmi olmak üzere 2 adet hacim türü bulunmaktadır. Alış hacmi, bir yatırım ürününün fiyatının yükseldiği esnada işlem hacminin de yükselmesidir ve genellikle yeşil renk ile gösterilir. Satış hacmi ise, bir yatırım ürününün fiyatının düştüğü esnada işlem hacminin yükselmesidir ve genellikle kırmızı renk ile gösterilir.
Gerçekleşen bir fiyat hareketi esnasında işlem hacmi yüksek ise bu fiyat hareketi oldukça önemlidir. Eğer fiyat hareketi esnasında işlem hacmi düşük ise bu fiyat hareketi önemsizdir. Bunu değerlendirebilmenin en iyi yolu ise ortalama işlem hacmini kullanmaktır. Yani; fiyatta yaşanan bir yükselişte işlem hacmi, ortalama hacmin üzerine çıkıyor ise bu yükseliş sağlıklıdır. Eğer yükseliş esnasında işlem hacmi ortalama hacmin altında kalıyor ise bu yükseliş sahte bir yükseliş olarak yorumlanır.
İşlem hacmi destek – direnç kırılımlarını, trend kırılımlarını ve diğer formasyonlarda yaşanan kırılımları onaylamalıdır. Yani, bir düşen trend kırılımı gerçekleşmiş ise bu duruma ortalama hacmin üzerine çıkan bir işlem hacmi eşlik etmelidir. Bir başka örnek olarak ise bir destek kırılımı gerçekleşmiş ise bu kırılıma yine ortalama hacmin üzerine çıkan bir işlem hacmi eşlik etmelidir. Aksi durumda bu kırılımlar boğa tuzağı veya ayı tuzağı olarak sonuçlanacaktır (bknz: Boğa Tuzağı Nedir? – Ayı Tuzağı Nedir?).
İşlem Hacmi Örnekleri
Yukarıdaki örneği inceleyecek olursak, beyaz renkli bir yükselen trendimiz olduğunu görüyoruz (bknz: Trend Çizgisi Nedir ve Nasıl Çizilir?). Fakat bu trend kırmızı daire ile gösterdiğimiz bölgede kırılmış. Bu kırılımı gerçekleştiren kırmızı mumum işlem hacmine baktığımızda ise bu muma ait olan satış hacminin ortalama hacim üzerine çıktığını (veya eşit olduğunu) gözlemliyoruz. O halde, bu kırılım bir ayı tuzağı değildir diyebilir ve bu yönde bir işleme dahil olabiliriz.
Bu örneğimizde ise sahte kırılımı inceleyelim. Görselde görüldüğü üzere beyaz renkli bir yükselen trendimiz mevcut. Bu trendin kırılımını gerçekleştiren kırmızı mumun işlem hacmi, ortalama hacim üzerine çıkamamış. Bu nedenle kısa zamanlı bir düşüş gelse de bu düşüş hareketi derinleşmemiş ve fiyat tekrardan yükselen trend üzerine çıkmış. İşlem hacmini dikkate almayan bir yatırımcının, burada açacağı short işlemin başarısızlıkla sonuçlanma ihtimali yüksek olacaktır. Ayrıca; şartlar işleme giriş için ne kadar uygun olursa olsun, olası bir ters harekette büyük zararlar etmemek için her zaman stop loss (zarar kes) emirleri aktif edilmelidir (bknz: Stop Loss (Zarar Kes) Nedir? Nasıl Yapılır?).
