Merkez Bankası Dijital Para Birimi yani kısa adıyla CBDC, belirli bir devletin para biriminin dijital biçimini temsil eder ve geleneksel tarzdaki rezerv veya mutabakat hesaplarında tutulandan farklı olarak tanımlanmaktadır. İtibari paranın dijital formu olmasından mütevellit devlet düzenlemeleri gereğince para olarak kabul edilir. Dijital anlamda en önemli değişkeni ise ülkenin yetkili para otoritesi tarafından veriliyor ve de düzenleniyor olmasıdır.
İlk olarak Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) gibi kripto paralar, finans sektöründe büyük bir devrime imza attı. Bu tür kripto para birimleri, düzenlemeden bağımsız yapıları nedeniyle büyük popülerlik kazandı. Merkez bankasının kontrolü altında çalışan günümüzün geleneksel bankacılık sistemi için bir tehdit haline geldi. Bunun üzerine geleneksel bankacılık düzenleme otoriteleri, blok zinciri ağında çalışan Bitcoin ve Ethereum gibi popüler kripto para birimlerinin popülerleşmesi ve nüfusunu arttırması nedeniyle rekabete girmek zorunda kaldı. Kripto para birimlerinin büyümesini ve etkisini kontrol edemeyen merkez bankaları, kendi kripto para sürümlerini piyasaya sürmeye başladı.
Kripto paraların nasıl sınıflandırılacağı (emtia, menkul kıymet veya para birimi) konusunda da dünya genelinde belirsizlikler sürüyor. Kripto paranın değerini desteklemek için herhangi bir rezerv varlığı bulundurulmadığını göz önünde bulundurursak eğer kripto paraların hangi kuruluşların denetim yetkisi altına girip girmediği konusunda netlik kazanmadığını gözlemlemiş oluruz. Bunun aksine CBDC’ ler, bir ülkenin merkez bankası gibi merkezi oluşumlar tarafından geliştirilmesi ve kontrol edilmesi planlanan projelerdir. Diğer yandan ise CBDC projeleri, bir yasal parayı temsil ettiklerinden dolayı altın ve döviz rezervleri tarafından desteklenecek şekilde geliştiriliyorlardır. Bu nedenle CBDC’ ler ülkelerin merkez bankası tarafından geliştirildiklerinden dolayı yasal para statüsüne sahip olacak ve merkez bankalarının denetimi altına gireceklerdir.
CBDC’ ler, bir ülkenin merkez bankası gibi merkezi oluşumlar tarafından geliştirilmesi ve kontrol edilmesi planlanan projelerdir. Çoğu CBDC projesi tıpkı Bitcoin gibi blockchain teknolojisine dayalı olsa da, bu blockchain ağları “izne dayalı”, yani yalnızca seçili kişi ve oluşumların erişim sağlayabileceği veya değişiklik yapabileceği ağlar olacaktır. En kritik açıdan bakmak gerekirse bu durumda kripto paralardaki durumun aksine bu oluşumlar, istedikleri işlemleri bloke edebilme, hesapları dondurma ve adresleri engelleme yetkisine sahip olacaklardır.
