-
Ethereum, merkezi yapısı ve son dönem fiyat düşüşü nedeniyle eleştirilerin odağındayken, kripto para camiasından öne çıkan isimler bu durumun sürdürülebilirliği üzerine görüşlerini paylaşıyor.
-
Bu arada, Ethereum’un Proof of Stake (PoS) modeline geçişi analistler arasında tartışmalara yol açmaya devam ediyor; bazıları bu geçişin Ethereum’un orijinal vizyonunu zayıflattığını savunuyor.
-
Etki yaratan bir yorumda, PlanB, Ethereum’un tokenomik yapısını eleştirerek, “Ön madencilik gerçekten büyük bir sorun ama bazıları umursamıyor gibi görünüyor.” dedi.
Ethereum’un merkeziyeti ve bu durumun kripto piyasası üzerindeki etkileri üzerine öne çıkan eleştirilerin ardından fikirlerin nasıl bölündüğünü keşfedin.
PlanB Neden Ethereum’u “Merkezi” ve “Ön Madencili” Olarak Nitelendiriyor?
PlanB, Vitalik Buterin’in 2022’den kalma eski bir gönderisine atıfta bulunarak, Buterin’in Bitcoin’in fiyatı ile ilgili “yanlış bir güven duygusu” yaratan Stock-to-Flow modelini eleştirdiğini hatırlattı. PlanB, bu fırsatı değerlendirerek Ethereum’u alay konusu yaptı ve ETH/BTC işlem çiftinin dokuz yıllık bir düşüşe geçtiğine dikkat çekti. Ethereum’u “shitcoin” olarak nitelendirirken, merkezi yapısını, ön madenciliğini, Proof of Stake (PoS) kullanımını ve esnek arz takvimini gündeme getirdi.
“Görünüşte kibirli olmak hoş değil ama bence merkezi ve ön madencili olan, PoS kullanan ve arz takvimini dilediği gibi değiştiren shitcoin’lerin, zarar verdiği ve tüm alayları hak ettiği gerçeği aşikâr,” dedi PlanB.
Bu görüşleri savunan tek kişi PlanB değil. Ethereum’un “The Merge” ile PoS modeline geçişi, enerji tüketimini %99’dan fazla azalttı. Ancak bazı uzmanlar, bu değişimin ağın uzun vadeli değerini zayıflattığını düşünüyor.
Crucible Capital’da yönetici olan Meltem Demirors, bu adımı trilyon dolarlık bir hata olarak nitelendirdi. Ethereum’un temel ağını sulandırdığını ve GPU donanımındaki yenilikleri engellediğini savunuyor.
PlanB, PoS eleştirilerinin yanı sıra Ethereum’un ön madencilik tartışmasına da değindi.
ETH’nin tokenomikleri, geliştiricilerin erken aşamalarda 72 milyonun üzerinde ETH ön madenciliğini yaptığını gösteriyor; bu, dolaşımda olan arzın yaklaşık %60’ını oluşturuyor. Bu durum, özellikle PoS altında büyük pay sahiplerinin işlem onayı üzerinde daha fazla etki sahibi olmasına neden olarak, küçük bir grubun aşırı kontrol elde etmesini mümkün kılabilir.
“Ön madencilik gerçekten büyük bir sorun ama bazıları umursamıyor gibi görünüyor,” diye ekledi PlanB.
Bu eleştiriler, Ethereum’un piyasa hakimiyetinin beş yılın en düşük seviyesine inmesi ve ETH’nin geçen yılın sonundan bu yana %60’a yakın değer kaybetmesiyle daha fazla dikkat çekti.
Eleştirilere Rağmen Ethereum, Gerçek Dünya Uygulamalarında Büyüyen Bir Rol Oynuyor
Bu duruma yanıt olarak analist Danny Marques, ETH’nin artan önemine dikkat çekti. 2024’te Ethereum ağı, Visa’dan daha fazla stablecoin işlemi gerçekleştirdi. Bir Bitwise raporu, stablecoin’lerin yaklaşık 14 trilyon dolarlık işlem gerçekleştirdiğini ve Visa’nın 13 trilyon dolarlık işlem hacmini aştığını gösteriyor; ayrıca ETH tabanlı stablecoin arzı, toplam stablecoin arzının %50’sinden fazlasını oluşturuyor.
Stablecoin İşlemleri vs. Visa Ödemeleri. Kaynak: Bitwise.
Yatırımcı Wise, Ethereum’un toplam gerçek dünya varlık (RWA) değerinin %56’sını içerdigini, bunun arasında stablecoin’lerin de bulunduğunu vurguladı.
Ek olarak, yatırımcı AllThingsEVM.eth, Ethereum’un her geçen yıl daha az merkezi hale geldiğini savunurken, Bitcoin’in ise daha merkezi hale geldiğini belirtti. Ülke devletleri ve kurumların BTC’yi biriktirme trendinin arttığını dile getirdi.
“Ülke devletleri BTC’nin en büyük sahipleri olduğunda ve madencilik ödülleri giderek azaldığında ne olacağını söyle bana. Ağ daha merkeziyetsiz mi olacak, yoksa ABD veya Çin, ‘payını güvence altına almak’ için çoğu madenciyi çalıştırırken mi?” dedi.
Sürekli eleştirilere rağmen, Ethereum performansını ve ölçeklenebilirliğini geliştirmeye devam ediyor. Son günlerde, kurucu ortak Vitalik Buterin, Ethereum Sanal Makinesi’ni (EVM) RISC-V ile değiştirmenin önerisini sundu. Bu güncelleme, akıllı sözleşmelerin performansını artırmayı ve ölçeklenebilirliği sağlamayı hedeflerken, mevcut sözleşmelerle geriye dönük uyumluluğu korumayı amaçlıyor.
Sonuç
Ethereum’un yapısı ve işlevselliği etrafında süren tartışmalar, kripto ekosistemindeki merkeziyetsizlik ve pratiklik arasındaki devam eden gerilimi gözler önüne seriyor. Ağ, gerçek dünya uygulamalarında ve stablecoin hakimiyetinde genişlemeye devam ederken, paydaşların tokenomik ve yönetişim yapısının gelecekteki etkilerini dikkate alması büyük bir önem taşıyor.
